Ngày 30/7/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công điện số 124/CĐ-TTg về việc tăng cường thanh toán không dùng tiền mặt và xử lý nghiêm các hành vi sử dụng tiền mặt để trốn thuế, vi phạm pháp luật tài chính. Đây là động thái mạnh mẽ của Chính phủ nhằm kiểm soát tình trạng thất thu ngân sách, rửa tiền, và thúc đẩy chuyển đổi số trong lĩnh vực tài chính – kế toán.
1. Thanh toán tiền mặt vẫn phổ biến và tiềm ẩn nhiều rủi ro
Theo đánh giá của Chính phủ, mặc dù các chính sách khuyến khích thanh toán không dùng tiền mặt đã được triển khai trong nhiều năm, nhưng thực tế cho thấy thói quen sử dụng tiền mặt vẫn khá phổ biến. Nhiều tổ chức, cá nhân vẫn thanh toán bằng tiền mặt trong các giao dịch có giá trị lớn, thậm chí cố tình không xuất hóa đơn, không khai báo thuế nhằm lẩn tránh nghĩa vụ với ngân sách nhà nước.
Tình trạng này không chỉ gây ra thất thu thuế nghiêm trọng, mà còn tạo điều kiện cho các hành vi rửa tiền, buôn lậu, gian lận thương mại, làm suy yếu sự minh bạch và kỷ luật tài chính quốc gia.
2. Chính phủ yêu cầu hành động quyết liệt, xử lý nghiêm hành vi trốn thuế qua tiền mặt
Tại Công điện 124, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành và địa phương triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm:
-
Tăng cường tuyên truyền, phổ biến lợi ích của thanh toán không dùng tiền mặt, đặc biệt tại khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa;
-
Hướng dẫn người dân, doanh nghiệp tiếp cận các dịch vụ tài chính số an toàn, thuận tiện;
-
Rà soát và xử lý nghiêm các trường hợp cố tình sử dụng tiền mặt để che giấu doanh thu, trốn thuế hoặc thực hiện các giao dịch bất hợp pháp.
Đặc biệt, Chính phủ yêu cầu không hợp thức hóa các giao dịch tiền mặt trong hoạt động kinh doanh, đầu tư nếu vi phạm quy định của pháp luật về hóa đơn, chứng từ, kê khai thuế và thanh toán.
3. Trách nhiệm của các cơ quan chức năng
a) Bộ Tài chính
Bộ Tài chính được giao nhiệm vụ chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan:
-
Tăng cường thanh tra, kiểm tra hoạt động tài chính, ngân sách, đặc biệt là kiểm soát hóa đơn điện tử, chứng từ kế toán, kê khai và nộp thuế;
-
Phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi trốn thuế, bao gồm những trường hợp cố tình dùng tiền mặt để tránh bị truy vết giao dịch;
-
Công bố công khai các hành vi vi phạm nghiêm trọng, đặc biệt là các vụ việc mang tính chất điển hình để răn đe.
b) Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
Ngân hàng Nhà nước được yêu cầu:
-
Tổng kết Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt giai đoạn 2021–2025, báo cáo Thủ tướng trước ngày 01/12/2025, đồng thời đề xuất các giải pháp điều chỉnh, hoàn thiện cơ chế;
-
Tăng cường giám sát, cảnh báo và xử lý các hành vi vi phạm trong lĩnh vực thanh toán, trong đó bao gồm việc chuyển tiền, nạp tiền bất thường, rửa tiền;
-
Hướng dẫn, hỗ trợ các tổ chức tín dụng phát triển hạ tầng thanh toán số, đặc biệt ở khu vực nông thôn, nhằm mở rộng độ bao phủ tài chính.
c) UBND các tỉnh, thành phố
Các địa phương cần:
-
Chủ động xây dựng kế hoạch triển khai thanh toán không dùng tiền mặt, bám sát thực tế địa phương;
-
Phối hợp với cơ quan thuế, công an, ngân hàng để phát hiện giao dịch đáng ngờ, đặc biệt là các hành vi chuyển tiền mặt để “lách” chính sách thuế, giấu doanh thu.
4. Cảnh báo từ cơ quan thuế: “Dùng tiền mặt để né thuế là hành vi vi phạm rõ ràng”
Cục Thuế các địa phương cũng liên tục cảnh báo: Việc dùng tiền mặt thay vì chuyển khoản trong các giao dịch từ 5 triệu đồng trở lên nhằm tránh để lại dấu vết chuyển khoản (do liên quan điều kiện khấu trừ thuế GTGT) là hành vi có dấu hiệu trốn thuế.
Theo quy định tại Luật Thuế GTGT sửa đổi và Nghị định 181/2025/NĐ-CP, các giao dịch từ 5 triệu trở lên phải thanh toán không dùng tiền mặt để được khấu trừ hoặc hoàn thuế. Nếu doanh nghiệp hoặc cá nhân cố tình vi phạm, họ sẽ không được khấu trừ – hoàn thuế và có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự tùy mức độ.
5. Định hướng chính sách lâu dài: Tiến tới xã hội không tiền mặt
Công điện 124 không chỉ là giải pháp tình thế, mà còn là bước đệm cho quá trình thực hiện các mục tiêu chuyển đổi số quốc gia:
- Đảm bảo mọi cá nhân, doanh nghiệp đều có thể tiếp cận dịch vụ tài chính số an toàn, hiệu quả;
- Phấn đấu đến năm 2030: tỷ lệ thanh toán không dùng tiền mặt đạt trên 80% trong mua sắm cá nhân và 100% với tổ chức/doanh nghiệp;
- Chấm dứt tình trạng sử dụng tiền mặt để né thuế, hợp thức hóa giao dịch bất hợp pháp.
6. Doanh nghiệp và người dân cần làm gì?
Trước tình hình này, các tổ chức, hộ kinh doanh và cá nhân cần:
-
Chuyển dần sang sử dụng các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt: chuyển khoản, ví điện tử, QR code…;
-
Lưu trữ đầy đủ hóa đơn, chứng từ và thanh toán đúng quy định để đảm bảo quyền lợi về khấu trừ, hoàn thuế;
-
Không hợp tác với các đối tác yêu cầu thanh toán tiền mặt nhằm “né” xuất hóa đơn hoặc kê khai thuế không đúng thực tế.
Công điện 124/CĐ-TTg thể hiện quyết tâm mạnh mẽ của Chính phủ trong việc chống thất thu thuế và thúc đẩy nền kinh tế minh bạch. Việc thanh toán không dùng tiền mặt không chỉ là yêu cầu pháp lý, mà còn là xu hướng tất yếu để xây dựng một nền tài chính hiện đại, hiệu quả và bền vững.
Doanh nghiệp, hộ kinh doanh và người dân cần chủ động thích ứng, nâng cao nhận thức và tuân thủ nghiêm túc các quy định liên quan, tránh để vi phạm pháp luật và gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất - kinh doanh.
Bluecom - Đơn vị cung cấp dịch vụ đại lý thuế hàng đầu
CÔNG TY CỔ PHẦN ỨNG DỤNG VÀ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ BLUECOM VIỆT NAM
VPGD: P810 Tòa Trung Rice City Linh Đàm, P Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội
Trụ sở: Số 01, ngõ 117 Đặng Tiến Đông, P Trung Liệt, Đống Đa, Hà Nội
Hotline: 024.39936229 - 84973282186
Email: dailythuebluecom@gmail.com