Trong bối cảnh chuyển đổi số và cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ, vai trò của nhân lực công nghệ cao ngày càng trở nên quan trọng. Việt Nam đã và đang nỗ lực thúc đẩy phát triển các ngành công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo và nhiều lĩnh vực công nghệ tiên tiến khác để đáp ứng xu hướng toàn cầu. Một trong những ưu đãi khuyến khích phát triển này là chính sách thuế thu nhập cá nhân (TNCN), đặc biệt với nhân lực công nghệ cao. Dự án giảm thuế TNCN từ tiền lương cho nhân sự thuộc nhóm này được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho cả người lao động hỗn hợp nền kinh tế.
Bối cảnh và yêu cầu cần thiết của chính sách
Việt Nam đang chuyển mình để trở thành trung tâm công nghệ ở khu vực Đông Nam Á. Theo báo cáo của Bộ Thông tin và Truyền thông, ngành công nghệ thông tin hiện đóng góp khoảng 14,26% GDP vào năm 2022, với giá trị xuất khẩu phần mềm và dịch vụ công nghệ thông tin vượt quá 136 tỷ USD. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn phải đối mặt với những công thức lớn, đặc biệt là cạnh tranh khốc liệt về nguồn nhân lực công nghệ cao.
Nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực công nghệ không chỉ thiếu số lượng mà còn chịu áp lực lớn từ các quốc gia khác trong khu vực. Singapore, Thái Lan và Indonesia đều đưa ra các chính sách ưu đãi hấp dẫn như giảm thuế, hỗ trợ tài chính và môi trường làm việc hiện đại để thu hút nhân tài. Trong khi đó, thuế TNCN tại Việt Nam vẫn được đánh giá là cao, làm giảm sức lao động của người lao động trong nước và tạo ra nguy cơ cơ xương chất xám ra nước bên ngoài.
Chi tiết đề xuất giảm thuế
Theo thông tin từ các cơ quan quản lý, chính sách dự án sẽ áp dụng tính giảm thuế TNCN cho nhóm lao động công nghệ cao, bao gồm các chuyên gia trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, khoa học dữ liệu, an ninh mạng , và phần mềm. Cụ thể, các phương án giảm thuế được cân nhắc như sau:
- Giảm thuế từ 20% xuống còn 10% đối với thu nhập từ tiền lương và các khoản thưởng của nhân lực công nghệ cao.
- Miễn thuế TNCN trong 5 năm đầu tiên cho nhân sự ngành nhập khẩu mới hoặc chuyển từ nước ngoài về làm việc tại Việt Nam.
- Tăng cường giảm cảnh báo cho các đối tượng này, giúp giảm bớt áp lực chi phí sinh hoạt, đặc biệt ở các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM.
Chính sách này dự kiến sẽ tập trung vào các khu công nghệ cao, trung tâm đổi mới sáng tạo và các doanh nghiệp đầu tư lớn trong ngành công nghệ thông tin.
Lợi ích của chính sách
1. Thu hút và giữ chân nhân tài
Việc giảm thuế TNCN sẽ giúp cải thiện thu nhập thực tế của người lao động, tăng cường sức hấp dẫn của môi trường làm việc tại Việt Nam. Điều này không chỉ giữ chân nhân tài trong nước mà còn tạo động lực cho những chuyên gia Việt Nam ở nước ngoài quay trở về cống hiến.
Ví dụ: một kỹ sư phần mềm có thu nhập 100 triệu đồng/tháng hiện phải chịu mức thuế TNCN khoảng 17 triệu đồng. Nếu mức thuế này giảm xuống còn 10%, thu nhập thực tế của họ sẽ tăng lên đáng kể, từ đó khuyến khích họ gắn bó lâu dài với công việc.
2. Thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghệ
Nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố cốt lõi để xây dựng và phát triển các công nghệ tiên tiến. Khi có một đội ngũ nhân tài đông đảo và chuyên nghiệp, các doanh nghiệp sẽ có nhiều cơ hội hơn để đổi mới, nâng cao năng suất lao động và năng lượng cạnh tranh quốc tế. Chính sách giảm thuế cũng có thể thu hút thêm các công ty công nghệ lớn đầu tư vào Việt Nam, nhờ vào chi phí lao động cạnh tranh và nguồn nhân lực chất lượng.
3. Góp phần tăng thời hạn kinh tế trưởng
Mặc dù việc giảm thuế có thể dẫn đến giới hạn ngân sách giảm bớt, nhưng lợi ích kinh tế dài hạn sẽ chiếm ưu thế. Nhân lực công nghệ cao có khả năng thu nhập cao và có khả năng tạo ra giá trị kinh tế lớn. Khi họ có điều kiện tốt hơn để làm việc và sáng tạo, họ sẽ đóng góp nhiều hơn cho sự phát triển của các ngành công nghiệp khác và nền kinh tế nói chung.
Thử thách và những vấn đề cần lưu ý
1. Xác định ưu tiên đối tượng
Một trong các công thức lớn được xác định rõ ràng và đối tượng bạch kim đủ điều kiện được giảm thuế. Chính sách cần tránh tình trạng lợi ích khi có một số cá nhân hoặc doanh nghiệp cố gắng báo cáo tình trạng sai lệch để được hưởng ưu đãi.
2. Ảnh hưởng đến ngân sách nhà nước
TNCN giảm thuế có thể lập danh sách tài chính trong giai đoạn đầu phát triển khai báo. Do đó, cần có các biện pháp bổ sung như tăng cường thu hút đầu tư nước ngoài hoặc tối ưu hóa các nguồn thu khác để bồi đắp phần thiếu bóng.
3. Công việc trong chính sách thuế
Việc ưu đãi thuế cho một nhóm đối tượng có thể gây ra ý kiến trái chiều của các ngành nghề khác. Do đó, cần có cơ chế giải quyết thích hợp và truyền đạt thông tin hợp lý để người dân hiểu rằng đây là giải pháp cần thiết cho sự phát triển của quốc gia.
Chính sách dự kiến giảm thuế TNCN cho nhân lực công nghệ cao là một bước đi chiến lược nhằm thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghệ thông tin và nền kinh tế số tại Việt Nam. Tuy nhiên, để chính sách thực hiện hiệu quả, cần có sự phân phối hợp lý chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người lao động. Quan trọng hơn, chính phủ cần xây dựng một trình bày rõ ràng, minh bạch và có giá trị đánh giá định kỳ để đảm bảo giới hạn tiêu chuẩn dài hạn xây dựng Việt Nam thành trung tâm công nghệ tiên tiến trong khu vực và trên thế giới .
Nếu được phát triển đúng cách, chính sách này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn nâng cao hình ảnh có lợi cho Việt Nam như một quốc gia năng động, đổi mới và sẵn sàng.
Bluecom - Đơn vị cung cấp dịch vụ đại lý thuế hàng đầu
CÔNG TY CỔ PHẦN ỨNG DỤNG VÀ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ BLUECOM VIỆT NAM
VPGD: P810 Tòa Trung Rice City Linh Đàm, P Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội
Trụ sở: Số 01, ngõ 117 Đặng Tiến Đông, P Trung Liệt, Đống Đa, Hà Nội
Hotline: 024.39936229 - 84973282186
Email: dailythuebluecom@gmail.com