Từ ngày 01/01/2026, khi thuế khoán chính thức bị xóa bỏ, hộ và cá nhân kinh doanh sẽ chuyển sang hình thức kê khai, nộp thuế theo doanh thu và chi phí thực tế. Theo đó, cơ quan thuế dự kiến chia hộ kinh doanh thành 3 nhóm để áp dụng cách tính thuế phù hợp với quy mô và đặc điểm hoạt động.
1. Cách phân nhóm và cách tính thuế tương ứng
Theo bảng mô hình quản lý thuế ban hành kèm theo quyết định trên, ba nhóm được xác định như sau:
| Nhóm | Doanh thu | Cách tính thuế GTGT | Cách tính thuế TNCN |
|---|---|---|---|
| Nhóm 1 | Doanh thu ≤ 200 triệu đồng/năm | Không phát sinh nghĩa vụ thuế GTGT. | Không thuộc diện nộp thuế TNCN. |
| Nhóm 2 | 200 triệu < Doanh thu ≤ 3 tỷ đồng/năm | Áp dụng cách tính trực tiếp theo doanh thu: Số thuế = Doanh thu × Tỷ lệ % quy định. Có thể chuyển sang phương pháp khấu trừ nếu đáp ứng điều kiện. | Tính theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu, tùy ngành nghề. |
| Nhóm 3 | Doanh thu > 3 tỷ đồng/năm | Bắt buộc áp dụng khấu trừ: Thuế phải nộp = Thuế GTGT đầu ra – Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ. | Tính theo thu nhập tính thuế = Doanh thu – Chi phí hợp lệ, nhân với 17%. |
Một số điểm cần lưu ý thêm:
- Hộ kinh doanh bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử hoặc hóa đơn từ máy tính tiền nếu thuộc diện nhất định.
- Việc kê khai thuế sẽ thực hiện với tần suất khác nhau tùy nhóm: Nhóm 2 khai 2 lần/năm; Nhóm 3 khai theo quý hoặc tháng nếu doanh thu lớn.
- Nếu hộ kinh doanh trong nhóm 1 vượt ngưỡng doanh thu trong 2 năm liên tiếp thì sẽ bị chuyển sang nhóm 3 tính từ năm tiếp theo.
2. Tác động và ý nghĩa chính sách mới
Việc chuyển đổi từ hình thức thuế khoán sang phương pháp kê khai thực tế và phân nhóm như trên mang lại nhiều dấu hiệu tích cực:
- Tăng tính minh bạch và công bằng: Hộ kinh doanh có doanh thu lớn sẽ không còn “ ẩn mình dưới thuế khoán ” với mức đóng thấp bất hợp lý, mà phải đóng thuế đúng với thực tế kinh doanh.
- Hỗ trợ quản lý thuế hiện đại: Việc phân nhóm giúp cơ quan thuế xây dựng lộ trình thu thuế sát với doanh thu thực tế, dễ kiểm soát hơn.
- Góp phần chuyển đổi hộ kinh doanh sang doanh nghiệp: Khi thuế, hóa đơn, sổ sách được chuẩn hóa, hộ kinh doanh sẽ có nền tảng tốt hơn để “lên” mô hình doanh nghiệp nếu cần.
- Cải thiện chất lượng dữ liệu thuế: Việc kê khai doanh thu, chi phí, sử dụng hóa đơn điện tử sẽ tạo nguồn dữ liệu tốt cho quản lý và kiểm soát thuế.
Tuy nhiên, cùng với đó là thách thức không nhỏ đối với nhiều hộ kinh doanh nhỏ lẻ:
- Quen với hình thức đơn giản – nay phải ghi chép, kê khai chi tiết hơn.
- Có thể phải đầu tư phần mềm, thiết bị hóa đơn điện tử hoặc máy tính tiền.
- Cần nâng cao trình độ quản lý tài chính – kế toán của chủ hộ.
3. Hộ kinh doanh nên chuẩn bị những gì ngay từ bây giờ?
Để không bị động khi chính sách có hiệu lực từ 01/01/2026, hộ kinh doanh nên thực hiện các bước sau:
-
Kiểm tra doanh thu: Xác định nhóm mà hộ đang thuộc — doanh thu dưới 200 triệu, giữa 200 triệu và 3 tỷ hay trên 3 tỷ — để biết cách tính thuế sẽ áp dụng.
-
Đăng ký và sử dụng hóa đơn điện tử: Cho dù thuộc nhóm 1 hay nhóm 3, việc chuẩn bị dùng hóa đơn điện tử sẽ là điều kiện tối thiểu khi triển khai quản lý thuế mới.
-
Thiết lập sổ sách, doanh thu – chi phí rõ ràng: Dù đơn giản hay chuyên sâu, hộ kinh doanh nên có hệ thống ghi chép doanh thu, chi phí hợp lệ để tính thuế và khi bị kiểm tra.
-
Nếu doanh thu lớn/thuê nhân công, máy móc – cân nhắc chuyển sang mô hình doanh nghiệp: Nếu hộ kinh doanh có dấu hiệu mở rộng, chuyển lên mô hình doanh nghiệp sẽ phù hợp hơn với quản lý thuế mới.
-
Theo dõi hướng dẫn, văn bản mới từ cơ quan thuế: Vì đây là chính sách lớn và có nhiều phần chi tiết sẽ được hướng dẫn sau — hộ kinh doanh nên cập nhật để thực hiện đúng.
4. Lưu ý đặc biệt về thương mại điện tử (TMĐT)
Đối với hộ, cá nhân kinh doanh qua sàn TMĐT thì cơ quan thuế cũng đang xây dựng cơ chế riêng. Khi doanh thu qua sàn, nền tảng có thể thực hiện khấu trừ, kê khai, nộp thuê thay cho người bán ở một số trường hợp.
Điều này có nghĩa: nếu bạn bán hàng trên sàn TMĐT, cần chú ý doanh thu thanh toán qua sàn – vì có thể bị khấu trừ trực tiếp, đồng thời vẫn phải lưu trữ hóa đơn và chứng từ để khi cơ quan thuế kiểm tra.
Chính sách phân nhóm và cách tính thuế mới cho hộ kinh doanh từ 01/01/2026 là dấu mốc quan trọng trong quản lý thuế tại Việt Nam. Đây không chỉ là việc “đổi hình thức thuế” mà còn là bước tiến lớn nhằm tạo môi trường kinh doanh minh bạch hơn, công bằng hơn và phù hợp với nền kinh tế số.
Đối với mỗi hộ kinh doanh, việc chuẩn bị sớm, chủ động và chuyên nghiệp là yếu tố quyết định để chuyển đổi thuận lợi. Đừng chờ đến sát ngày mới hành động - hãy xem đây là cơ hội để nâng cấp hệ thống quản lý, bộ máy kế toán đơn giản, hóa đơn điện tử và sổ sách doanh thu – chi phí của mình.
Nếu bạn cần hỗ trợ thêm về mẫu sổ sách, phần mềm kê khai thuế, hoặc hướng dẫn chi tiết theo nhóm ngành nghề, mình rất sẵn lòng hỗ trợ thêm.
Bluecom - Đơn vị cung cấp dịch vụ đại lý thuế hàng đầu
CÔNG TY CỔ PHẦN ỨNG DỤNG VÀ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ BLUECOM VIỆT NAM
VPGD: P810 Tòa Trung Rice City Linh Đàm, P Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội
Trụ sở: Số 01, ngõ 117 Đặng Tiến Đông, P Trung Liệt, Đống Đa, Hà Nội
Hotline: 024.39936229 - 84973282186
Email: dailythuebluecom@gmail.com