Trong bối cảnh hoàn thiện thể chế và chính sách thuế hướng tới minh bạch, công bằng và hiện đại hóa, bộ máy quản lý thuế của Việt Nam đang theo dõi sát việc sửa đổi Luật Thuế giá trị gia tăng 2024 (gọi tắt là Luật GTGT 2024). Theo thông tin từ Bộ Tài chính, dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật này đã được xây dựng và chuẩn bị trình Chính phủ, trình Quốc hội xem xét tại Kỳ họp thứ 10, Khóa XV.

Thời điểm áp dụng dự kiến

Tại Điều 2 của dự thảo sửa đổi Luật GTGT có quy định: “Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2026.” Vì vậy, nếu dự thảo được thông qua không thay đổi về thời điểm hiệu lực thì toàn bộ các quy định sửa đổi sẽ bắt đầu có hiệu lực thực thi từ 01/01/2026.
Việc nắm rõ thời điểm này là rất quan trọng đối với doanh nghiệp, hộ hoặc cá nhân kinh doanh vì sẽ ảnh hưởng tới kế hoạch chuẩn bị, điều chỉnh hóa đơn, thủ tục thuế, kê khai và tuân thủ.

Những nội dung sửa đổi nổi bật

Dự thảo đã đề xuất nhiều thay đổi đáng lưu ý, trong đó có các điểm chính sau:

1. Mở rộng đối tượng không chịu thuế

Theo dự thảo sửa đổi, khoản 1 Điều 5 của Luật GTGT được bổ sung với nội dung: sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa qua chế biến thành sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường của tổ chức, cá nhân tự sản xuất, đánh bắt bán ra và ở khâu nhập khẩu – sẽ được miễn thuế GTGT (không chịu thuế).
Cùng với đó, doanh nghiệp hoặc hợp tác xã mua các sản phẩm nói trên từ tổ chức, cá nhân tự sản xuất, đánh bắt và bán cho doanh nghiệp/hợp tác xã khác sẽ không phải kê khai, tính nộp thuế GTGT nhưng vẫn được khấu trừ thuế GTGT đầu vào.
Đây là bước nhằm hỗ trợ mạnh hơn cho vùng nông nghiệp, thủy sản sơ chế, hỗ trợ doanh nghiệp chế biến sâu – bởi miễn thuế ở giai đoạn sơ chế giúp giảm chi phí đầu vào cho khâu sản xuất tiếp theo.

2. Điều chỉnh thuế suất áp dụng

Dự thảo sửa đổi cũng đề cập tới khoản 5 Điều 9 với việc điều chỉnh thuế suất đối với các sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản như trên (chưa qua chế biến hoặc chỉ sơ chế). Cụ thể, các sản phẩm này sẽ được áp dụng mức thuế suất GTGT theo mức thuế suất đã được quy định cho sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản – thay vì phải áp mức thông thường.
Đồng thời, quy định về phế phẩm, phụ phẩm, phế liệu tái chế cũng được bổ sung: khi bán ra sử dụng lại thì áp mức thuế suất đồng nhất theo thuế suất của mặt hàng phế phẩm, phụ phẩm, phế liệu đó.
Những điều chỉnh này thể hiện xu hướng ưu tiên về chính sách thuế đối với sản phẩm nông – lâm – thủy sản sơ chế, tái chế, kinh tế tuần hoàn.

3. Hoàn thuế GTGT – nâng cao điều kiện

Về hoàn thuế GTGT (Điều 15), dự thảo quy định chặt chẽ hơn điều kiện để cơ sở kinh doanh được hoàn thuế: doanh nghiệp phải nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ, lập và lưu giữ sổ kế toán, chứng từ kế toán theo quy định kế toán; có tài khoản tiền gửi tại ngân hàng theo mã số thuế của cơ sở kinh doanh.
Bên cạnh đó, cơ sở kinh doanh còn phải đáp ứng điều kiện về khấu trừ thuế đầu vào theo khoản 2 Điều 14 và không thuộc trường hợp bị loại trừ theo khoản 3 Điều 14. Đồng thời, người bán đã kê khai, nộp thuế GTGT theo quy định đối với hóa đơn xuất cho cơ sở đề nghị hoàn thuế.
Những yêu cầu này cho thấy một bước tiến trong việc minh bạch hóa hoàn thuế, phòng chống rủi ro và tránh thất thu thuế.

Các mức thuế suất GTGT hiện áp dụng

Hiện nay, theo Điều 9 của Luật GTGT 2024, có bốn mức thuế suất GTGT:

• 0%: Áp dụng đối với hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu; hàng hóa nội địa bán cho tổ chức trong khu phi thuế quan và tiêu dùng tại đó; dịch vụ xuất khẩu, vận tải quốc tế, hàng hóa, dịch vụ đáp ứng điều kiện xuất khẩu khác.

• 5%: Áp dụng cho nhóm hàng hóa, dịch vụ đặc biệt như: nước sạch phục vụ sản xuất và sinh hoạt (ngoại trừ nước uống đóng chai, giải khát); phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, chất kích thích tăng trưởng vật nuôi; dịch vụ đào đắp, nạo vét kênh mương ao hồ phục vụ sản xuất nông nghiệp; sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến hoặc chỉ sơ chế; thiết bị y tế theo quy định; đồ chơi trẻ em; sách các loại; dịch vụ khoa học, công nghệ theo luật; bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở xã hội theo luật nhà ở.

• 10%: Áp dụng cho hàng hóa, dịch vụ không thuộc hai nhóm trên, bao gồm cả dịch vụ từ nhà cung cấp nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam cung cấp cho tổ chức, cá nhân tại Việt Nam qua kênh thương mại điện tử.

• 8%: Nhóm này là mức giảm 2% từ mức 10%, đang được áp dụng trong giai đoạn có chính sách hỗ trợ, cụ thể theo các nghị định giảm thuế GTGT (ví dụ năm 2024, 2025) cho một số nhóm hàng hóa, dịch vụ.
  Việc có mức 8% cho thấy chính sách ưu đãi đối với các ngành/nhóm hàng đang chịu mức 10% trước đây, nhằm kích thích sản xuất – kinh doanh, hỗ trợ người chịu thuế.

Những lưu ý dành cho người nộp thuế

• Do dự thảo sửa đổi Luật GTGT có thời điểm hiệu lực từ 01/01/2026 (nếu được thông qua như dự kiến), các tổ chức, doanh nghiệp, hộ kinh doanh nên chuẩn bị sớm về lập hóa đơn, phần mềm kê khai thuế, chi phí đầu vào, kiểm tra lại nhóm hàng hóa/dịch vụ đang kinh doanh có nằm trong nhóm ưu đãi hay không.

• Đối với trường hợp đã có nghị định giảm thuế GTGT trước đó (ví dụ giảm 2% xuống còn 8%) thì cần theo dõi các danh mục hàng hóa, dịch vụ được áp dụng giảm, cũng như thời gian áp dụng (có thể đến hết 31/12/2026).

• Chú ý phân biệt rõ đối tượng không chịu thuế và đối tượng chịu thuế với mức ưu đãi để tránh kê khai sai, gây hậu quả phạt chậm nộp, vi phạm.

• Việc hoàn thuế GTGT tiếp tục được siết chặt điều kiện, do đó doanh nghiệp cần đảm bảo chứng từ, hoá đơn, sổ sách kế toán đúng quy định; đặc biệt nếu có quyền khấu trừ và hoàn thuế thì phải đảm bảo đủ điều kiện mới được thực hiện.

• Khi có thay đổi Luật chính thức và hướng dẫn kèm theo, cần cập nhật phần mềm kế toán, hóa đơn, hệ thống hạch toán chi phí, thuế đầu vào— đầu ra để đảm bảo áp dụng đúng luật và tránh rủi ro.

Việc dự thảo sửa đổi Luật GTGT là bước đi quan trọng trong hệ thống chính sách thuế của Việt Nam, hướng tới hiện đại hóa, minh bạch hóa và hỗ trợ hơn cho sản xuất – kinh doanh. Thời điểm dự kiến áp dụng là từ 01/01/2026 nếu luật được thông qua như nội dung dự thảo. Các doanh nghiệp, tổ chức và hộ kinh doanh nên theo dõi sát để chuẩn bị về mặt nghiệp vụ thuế, kế toán và hóa đơn nhằm thích ứng và tận dụng chính sách mới. Đồng thời, việc biết rõ các nhóm hàng hóa, dịch vụ được miễn thuế hoặc chịu mức ưu đãi là rất cần thiết để tuân thủ pháp luật và giảm chi phí thuế hiệu quả.

Bluecom - Đơn vị cung cấp dịch vụ đại lý thuế hàng đầu

CÔNG TY CỔ PHẦN ỨNG DỤNG VÀ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ BLUECOM VIỆT NAM

VPGD: P810 Tòa Trung Rice City Linh Đàm, P Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội

Trụ sở: Số 01, ngõ 117 Đặng Tiến Đông, P Trung Liệt, Đống Đa, Hà Nội

Hotline: 024.39936229 - 84973282186

Email: dailythuebluecom@gmail.com