Trong những năm gần đây, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của hoạt động kinh doanh cá thể và thương mại điện tử, việc quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh đang trở thành một trong những vấn đề trọng tâm của ngành thuế. Để đảm bảo công bằng, minh bạch và phù hợp với bối cảnh hội nhập, Bộ Tài chính đã đề xuất và chuẩn bị áp dụng chính sách thuế mới từ ngày 1/1/2026. Điểm đáng chú ý là những cá nhân, hộ kinh doanh có doanh thu vượt 3 tỷ đồng trong hai năm liên tiếp sẽ phải chịu thuế thu nhập cá nhân (TNCN) với mức 17 % trên phần thu nhập tính thuế.
Chính sách này không chỉ thay đổi cách tính thuế, mà còn phân loại hộ kinh doanh thành ba nhóm rõ ràng hơn, góp phần siết chặt kỷ luật thuế và khuyến khích chuyển đổi lên mô hình doanh nghiệp.
1. Chính sách thuế mới cho hộ kinh doanh cá nhân
Từ ngày 1/1/2026, mô hình thuế khoán vốn quen thuộc sẽ được thay thế bằng phương thức quản lý thuế mới. Thay đổi này nhằm đảm bảo việc thu thuế dựa trên quy mô và năng lực thực tế của từng hộ kinh doanh.
Cụ thể, hộ cá nhân sẽ được phân loại theo mức doanh thu hàng năm. Nhóm doanh thu thấp sẽ được miễn hoặc hưởng ưu đãi, trong khi nhóm doanh thu lớn sẽ phải kê khai, nộp thuế và thực hiện các nghĩa vụ tương tự như doanh nghiệp nhỏ.
2. Phân nhóm hộ cá nhân theo doanh thu
Theo quy định mới, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được chia thành 3 nhóm:
Nhóm 1: Doanh thu ≤ 200 triệu đồng/năm
- Được miễn thuế GTGT và TNCN.
- Kê khai doanh thu 2 lần/năm.
- Không bắt buộc dùng hóa đơn điện tử có mã, không bắt buộc mở tài khoản ngân hàng riêng.
- Chỉ cần ghi chép sổ sách đơn giản.
Nhóm 2: Doanh thu trên 200 triệu đến dưới 3 tỷ đồng/năm
- Chịu thuế GTGT và TNCN theo tỷ lệ % trực tiếp trên doanh thu tùy ngành nghề.
- Phải kê khai thuế 4 lần/năm và quyết toán cuối năm.
- Bắt buộc mở tài khoản ngân hàng riêng cho hoạt động kinh doanh.
- Nếu doanh thu vượt 3 tỷ đồng trong 2 năm liên tiếp sẽ được chuyển sang nhóm 3.
Nhóm 3: Doanh thu ≥ 3 tỷ đồng/năm
- Bắt buộc tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ.
- TNCN chịu mức thuế suất 17 % trên thu nhập tính thuế.
- Kê khai thuế hàng quý hoặc hàng tháng (tùy doanh thu).
- Sử dụng hóa đơn điện tử có mã hoặc máy tính tiền.
- Ghi chép sổ sách theo chế độ kế toán siêu nhỏ hoặc doanh nghiệp.
- Bắt buộc mở tài khoản ngân hàng cho kinh doanh.
3. Cách xác định “doanh thu vượt 3 tỷ hai năm liên tiếp”
Để tránh nhầm lẫn, hộ kinh doanh cần lưu ý cách xác định doanh thu:
- Nếu trong hai năm liên tiếp (ví dụ 2024 và 2025), doanh thu đều vượt 3 tỷ đồng, thì từ năm 2026 hộ kinh doanh sẽ thuộc nhóm 3 và chịu thuế TNCN 17 %.
- Căn cứ xác định dựa trên số liệu kê khai thuế chính thức.
- Quy định này được áp dụng tự động từ năm kế tiếp khi đủ điều kiện.
Ví dụ: một hộ kinh doanh có doanh thu 3,2 tỷ đồng năm 2024 và 3,5 tỷ đồng năm 2025. Bắt đầu từ năm 2026, hộ kinh doanh này phải kê khai và nộp TNCN theo mức 17 %.
4. Thuế đối với cá nhân kinh doanh trên nền tảng số
Đối với cá nhân bán hàng qua sàn thương mại điện tử, chính sách mới cũng có điều chỉnh phù hợp:
- Nếu sàn có chức năng thanh toán, sàn sẽ thực hiện khấu trừ và nộp thay thuế cho cá nhân.
- Nếu sàn không có chức năng thanh toán, cá nhân phải tự kê khai và nộp thuế theo tháng hoặc quý.
- Trường hợp doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm, cá nhân sẽ được hoàn lại phần thuế đã nộp thừa.
Điều này nhằm đảm bảo công bằng giữa kinh doanh truyền thống và kinh doanh trực tuyến.
5. Chính sách hỗ trợ đi kèm
Để tạo thuận lợi cho hộ kinh doanh khi áp dụng chính sách mới, Bộ Tài chính đưa ra gói hỗ trợ “kép”:
- Cung cấp phần mềm kế toán miễn phí, hướng dẫn sử dụng hóa đơn điện tử.
- Hỗ trợ tư vấn pháp lý, thủ tục chuyển đổi mô hình.
- Khuyến khích hộ kinh doanh quy mô lớn chuyển đổi lên doanh nghiệp để hưởng ưu đãi về thuế và chính sách phát triển.
6. Lợi ích và thách thức
Lợi ích
- Nâng cao minh bạch, giảm gian lận về doanh thu.
- Đảm bảo công bằng: người doanh thu nhỏ được miễn, người doanh thu lớn nộp thuế đúng mức.
- Giúp cơ quan thuế quản lý hiệu quả hơn.
- Thúc đẩy cá nhân chuyên nghiệp hóa kinh doanh.
Thách thức
- Hộ kinh doanh nhỏ có thể gặp khó khăn khi áp dụng hóa đơn điện tử và phần mềm kế toán.
- Chi phí tuân thủ có thể tăng.
- Rủi ro bị chuyển nhóm do sai sót trong kê khai.
- Cần phối hợp chặt chẽ giữa cá nhân và sàn thương mại điện tử.
7. Gợi ý chuẩn bị cho hộ cá nhân kinh doanh
- Ghi chép và quản lý doanh thu, chi phí minh bạch.
- Theo dõi sát tình hình doanh thu hàng năm để biết khả năng vượt ngưỡng 3 tỷ.
- Chủ động tìm hiểu thủ tục chuyển đổi sang doanh nghiệp khi quy mô lớn.
- Sử dụng phần mềm miễn phí và hỗ trợ từ cơ quan thuế.
- Ưu tiên bán hàng qua sàn có chức năng thanh toán để giảm bớt thủ tục thuế.
Việc áp dụng thuế TNCN 17 % với hộ kinh doanh, cá nhân có doanh thu vượt 3 tỷ đồng hai năm liên tiếp từ năm 2026 là một bước tiến quan trọng trong cải cách chính sách thuế. Quy định này sẽ giúp xây dựng hệ thống thuế công bằng, minh bạch, đồng thời khuyến khích kinh doanh chuyên nghiệp và chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp.
Các hộ kinh doanh nên chủ động chuẩn bị từ bây giờ, nắm rõ quy định và tận dụng hỗ trợ từ cơ quan thuế để thích ứng kịp thời, tránh rủi ro và tận dụng cơ hội phát triển bền vững.
Bluecom - Đơn vị cung cấp dịch vụ đại lý thuế hàng đầu
CÔNG TY CỔ PHẦN ỨNG DỤNG VÀ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ BLUECOM VIỆT NAM
VPGD: P810 Tòa Trung Rice City Linh Đàm, P Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội
Trụ sở: Số 01, ngõ 117 Đặng Tiến Đông, P Trung Liệt, Đống Đa, Hà Nội
Hotline: 024.39936229 - 84973282186
Email: dailythuebluecom@gmail.com