Thu nhập là một trong những yếu tố quan trọng được xem xét trong hệ thống thuế của mỗi quốc gia. Tuy nhiên, không phải mọi khoản thu nhập đều bị đánh thuế. Vì vậy, việc phân biệt thu nhập chịu thuế và thu nhập không chịu thuế có ý nghĩa quan trọng đối với cá nhân và doanh nghiệp trong quá trình thực hiện nghĩa vụ thuế.

Thu nhập chịu thuế là những khoản thu nhập mà cá nhân hoặc tổ chức phải kê khai và nộp thuế theo quy định của pháp luật. Các khoản thuế này có thể là thuế thu nhập cá nhân (TNCN) hoặc thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), tùy thuộc vào đối tượng nộp thuế.

Thu nhập không chịu thuế là những khoản thu nhập không bị tính vào căn cứ tính thuế, tức là không bị đánh thuế theo quy định của pháp luật. Những khoản thu nhập này thường có mục đích khuyến khích xã hội, hỗ trợ đời sống người dân hoặc phục vụ các chính sách kinh tế - xã hội của nhà nước.

Các loại thu nhập chịu thuế

Thu nhập chịu thuế có nhiều loại khác nhau, bao gồm thu nhập của cá nhân và doanh nghiệp. Dưới đây là các loại thu nhập chính:

a) Thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân (TNCN)

Theo Luật thuế TNCN, thu nhập chịu thuế bao gồm:

• Thu nhập từ tiền lương, tiền công: Bao gồm tiền lương, tiền công từ công việc chính và phụ, tiền thưởng, các khoản phụ cấp, trợ cấp (trừ một số khoản miễn thuế theo quy định).
• Thu nhập từ kinh doanh: Thu nhập từ sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ, hành nghề độc lập có đăng ký kinh doanh.
• Thu nhập từ đầu tư vốn: Tiền lãi từ việc đầu tư vào cổ phiếu, trái phiếu, góp vốn vào doanh nghiệp.
• Thu nhập từ chuyển nhượng vốn: Thu nhập có được từ việc chuyển nhượng cổ phần, phần vốn góp trong công ty.
• Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản: Bao gồm thu nhập từ mua bán, chuyển nhượng nhà đất, quyền sử dụng đất.
• Thu nhập từ trúng thưởng: Tiền thưởng từ xổ số, các chương trình khuyến mại, cá cược hợp pháp.
• Thu nhập từ bản quyền: Tiền thu từ chuyển nhượng hoặc cấp phép sử dụng quyền sở hữu trí tuệ.
• Thu nhập từ nhượng quyền thương mại: Khoản tiền nhận được từ việc nhượng quyền thương hiệu, công nghệ, mô hình kinh doanh.
• Thu nhập từ thừa kế, quà tặng: Áp dụng đối với các tài sản có giá trị lớn như bất động sản, cổ phần, xe cộ, vàng bạc.

Hồ sơ hoàn thuế thu nhập cá nhân được phân thành bao nhiêu loại?

b) Thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN)

Đối với doanh nghiệp, các khoản thu nhập chịu thuế bao gồm:

• Doanh thu từ bán hàng hóa, dịch vụ: Doanh thu phát sinh từ hoạt động sản xuất, kinh doanh chính của doanh nghiệp.
• Thu nhập từ hoạt động tài chính: Lãi tiền gửi, lãi cho vay, lợi nhuận từ đầu tư chứng khoán.
• Thu nhập từ chuyển nhượng tài sản: Chuyển nhượng bất động sản, quyền sử dụng đất, tài sản cố định.
• Thu nhập khác: Các khoản thu nhập từ hoạt động khác như bán phế liệu, thanh lý tài sản.

Các loại thu nhập không chịu thuế

Một số khoản thu nhập không bị đánh thuế theo quy định của nhà nước nhằm khuyến khích phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an sinh cho người dân. Các khoản thu nhập này gồm:

a) Thu nhập không chịu thuế TNCN

• Tiền lương làm thêm giờ: Tiền lương tăng ca, làm đêm được miễn thuế phần chênh lệch so với giờ làm việc bình thường.
• Tiền trợ cấp từ bảo hiểm xã hội: Bao gồm trợ cấp ốm đau, thai sản, tai nạn lao động.
• Tiền lãi từ tiền gửi ngân hàng: Tiền lãi từ tài khoản tiết kiệm của cá nhân tại ngân hàng.
• Khoản hỗ trợ từ tổ chức từ thiện: Các khoản viện trợ, trợ cấp từ tổ chức từ thiện hợp pháp.
• Tiền thưởng kèm danh hiệu nhà nước: Thưởng Huân chương, Huy chương, giải thưởng cấp quốc gia.
• Tiền bồi thường bảo hiểm: Khoản tiền bồi thường từ bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm tai nạn.

b) Thu nhập không chịu thuế TNDN

• Khoản viện trợ, tài trợ từ nhà nước: Các khoản tài trợ phục vụ mục đích phát triển kinh tế - xã hội.
• Doanh thu từ sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp: Một số hoạt động sản xuất nông nghiệp không thuộc diện chịu thuế.
• Thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán trong một số trường hợp đặc biệt: Như cổ phiếu thưởng, cổ phiếu chia tách.

Sự khác biệt giữa thu nhập chịu thuế và thu nhập không chịu thuế

Dựa vào phân tích trên, có thể tổng hợp sự khác biệt giữa hai loại thu nhập này như sau:

Tiêu chí	Thu nhập chịu thuế	Thu nhập không chịu thuế
Khái niệm	Khoản thu nhập bị tính thuế theo quy định	Khoản thu nhập không bị tính thuế
Đối tượng áp dụng	Cá nhân và doanh nghiệp	Chủ yếu là cá nhân, tổ chức từ thiện, một số lĩnh vực kinh doanh đặc thù
Ví dụ	Tiền lương, thu nhập từ đầu tư vốn, chuyển nhượng bất động sản	Tiền trợ cấp bảo hiểm, lãi tiết kiệm cá nhân, thưởng danh hiệu nhà nước
Mục đích của nhà nước	Đảm bảo nguồn thu ngân sách	Khuyến khích phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an sinh

Việc phân biệt rõ ràng thu nhập chịu thuế và thu nhập không chịu thuế giúp cá nhân và doanh nghiệp chủ động trong việc lập kế hoạch tài chính và tuân thủ nghĩa vụ thuế. Hiểu biết về thu nhập không chịu thuế cũng giúp người nộp thuế tận dụng các chính sách ưu đãi của nhà nước để tối ưu hóa thu nhập hợp pháp. Do đó, mỗi cá nhân và doanh nghiệp cần nắm vững quy định pháp luật để thực hiện nghĩa vụ thuế một cách chính xác, tránh những rủi ro không đáng có trong quá trình kê khai và nộp thuế.

Bluecom - Đơn vị cung cấp dịch vụ đại lý thuế hàng đầu

CÔNG TY CỔ PHẦN ỨNG DỤNG VÀ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ BLUECOM VIỆT NAM

VPGD: P810 Tòa Trung Rice City Linh Đàm, P Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội

Trụ sở: Số 01, ngõ 117 Đặng Tiến Đông, P Trung Liệt, Đống Đa, Hà Nội

Hotline: 024.39936229 - 84973282186

Email: dailythuebluecom@gmail.com