Khu vực hộ kinh doanh cá thể tại Việt Nam đang chuẩn bị bước vào một giai đoạn chuyển đổi quan trọng trong công tác quản lý thuế. Theo các nghị quyết, từ ngày 01/01/2026, hình thức thuế khoán sẽ chính thức bị bãi bỏ đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh. Đây là thay đổi lớn, đồng thời mở ra nhiều yêu cầu mới về kê khai, hóa đơn, chứng từ và tổ chức hoạt động của hộ kinh doanh. Bài viết này sẽ làm rõ nội dung thay đổi, những tác động chính và quan trọng nhất là những việc mà hộ kinh doanh cần lưu ý để sẵn sàng thích ứng.
1. Cách tính thuế mới từ 2026 đối với hộ kinh doanh
Từ năm 2026, hộ và cá nhân kinh doanh sẽ không còn nộp thuế khoán, mà chuyển sang tự kê khai, nộp thuế theo sổ sách kế toán. Theo dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), cách tính thuế sẽ được áp dụng như sau:
1.1. Thuế giá trị gia tăng (GTGT)
-
Áp dụng với hộ kinh doanh có doanh thu từ 200 triệu đồng/năm trở lên.
-
Hộ kinh doanh phải lập hóa đơn điện tử khi bán hàng, cung cấp dịch vụ.
-
Thuế GTGT được tính theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu tùy lĩnh vực (sản xuất, dịch vụ, thương mại...).
1.2. Thuế thu nhập cá nhân (TNCN)
-
Căn cứ vào thu nhập tính thuế = doanh thu - chi phí hợp lý.
-
Biểu thuế dự kiến lũy tiến từng phần hoặc theo tỷ lệ cố định tùy ngành nghề.
-
Hộ kinh doanh có thể được trừ chi phí hợp lệ, như chi phí thuê mặt bằng, nguyên vật liệu, nhân công, khấu hao tài sản...
1.3. Miễn thuế cho hộ có doanh thu thấp
Theo quy định, hộ kinh doanh có doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm sẽ không phải nộp thuế GTGT và thuế TNCN, tương tự như cơ chế hiện hành.
Từ 01/01/2026 Thu nhập từ kinh doanh từ 200 triệu đồng/năm mới phải nộp thuế TNCN
2. Hộ kinh doanh cần chuẩn bị gì trước khi bỏ thuế khoán?
Sự thay đổi từ cơ chế thuế khoán sang kê khai thực tế đồng nghĩa với việc hộ kinh doanh phải chủ động hơn trong việc ghi chép, lưu trữ và kê khai. Dưới đây là những việc cần chuẩn bị:
2.1. Làm quen với sổ sách kế toán
- Hộ kinh doanh phải mở sổ theo dõi doanh thu, chi phí và cập nhật thường xuyên.
- Có thể sử dụng phần mềm kế toán điện tử hoặc app quản lý bán hàng để ghi nhận số liệu chính xác.
- Cơ quan thuế sẽ ban hành mẫu sổ đơn giản, phù hợp với quy mô nhỏ lẻ.
2.2. Sử dụng hóa đơn điện tử
- Từ năm 2026, gần như mọi hộ kinh doanh đều phải xuất hóa đơn điện tử khi giao dịch.
- Cần đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử thông qua tổ chức cung cấp dịch vụ hóa đơn hợp pháp.
- Việc xuất hóa đơn sẽ giúp hộ kinh doanh chứng minh doanh thu và chi phí, đồng thời thuận lợi khi quyết toán thuế.
2.3. Nắm rõ quy định về chi phí hợp lệ
- Chỉ các khoản chi có chứng từ, hóa đơn hợp pháp mới được khấu trừ khi tính thuế TNCN.
- Hộ kinh doanh cần lưu trữ hóa đơn mua hàng, hợp đồng thuê mặt bằng, phiếu chi nhân công,… để làm căn cứ hợp lệ.
2.4. Đăng ký mã số thuế và tài khoản giao dịch điện tử
- Mỗi hộ kinh doanh cần có mã số thuế cá nhân để kê khai và nộp thuế online.
- Cơ quan thuế khuyến khích sử dụng Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế để kê khai, nộp thuế, nhận thông báo.
3. Lợi ích từ việc bỏ thuế khoán
Mặc dù ban đầu có thể gây bỡ ngỡ cho nhiều hộ kinh doanh nhỏ, nhưng việc xóa bỏ thuế khoán mang lại nhiều lợi ích lâu dài:
- Tăng tính công bằng: Mức thuế dựa trên thu nhập thực tế, không còn ấn định chung cho nhiều hộ khác nhau.
- Khuyến khích minh bạch hóa hoạt động kinh doanh, tạo điều kiện để hộ phát triển và dễ dàng chuyển đổi lên doanh nghiệp.
- Giảm rủi ro bị truy thu thuế, vì mọi giao dịch đều được ghi nhận và kê khai rõ ràng.
- Tạo nền tảng chuyển đổi số trong quản lý thuế, phù hợp xu thế của Chính phủ điện tử.
4. Những thách thức hộ kinh doanh sẽ đối mặt
Bên cạnh lợi ích, hộ kinh doanh cũng sẽ phải đối diện với một số khó khăn ban đầu:
-
Tăng áp lực hành chính, do phải tự kê khai, ghi chép, lưu trữ chứng từ.
-
Chi phí tuân thủ cao hơn, bao gồm chi phí phần mềm kế toán, hóa đơn điện tử.
-
Thiếu kỹ năng về kế toán – thuế, đặc biệt đối với hộ nhỏ lẻ, kinh doanh truyền thống.
Tuy nhiên, để hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi thuận lợi, cơ quan thuế sẽ có lộ trình tập huấn, hướng dẫn cụ thể, đồng thời đơn giản hóa mẫu biểu và quy trình kê khai, giúp người nộp thuế dễ tiếp cận.
5. Lộ trình thực hiện
Theo kế hoạch, việc xóa bỏ thuế khoán sẽ được thực hiện đồng bộ từ ngày 01/01/2026, song năm 2025 sẽ là giai đoạn chuẩn bị và thử nghiệm.
-
Cơ quan thuế sẽ lựa chọn một số địa bàn, ngành nghề để thí điểm mô hình kê khai thực tế.
-
Hộ kinh doanh được tập huấn sử dụng hệ thống kê khai điện tử, thử nghiệm lập hóa đơn và lưu sổ.
-
Sau giai đoạn này, tất cả hộ kinh doanh trên cả nước sẽ chuyển sang cơ chế mới từ năm 2026.
Việc xóa bỏ thuế khoán từ 01/01/2026 là bước chuyển mạnh mẽ trong cải cách chính sách thuế, hướng tới nền quản lý hiện đại, minh bạch và công bằng hơn. Hộ và cá nhân kinh doanh cần chủ động nắm bắt quy định mới, chuẩn bị sổ sách, hóa đơn, và kỹ năng kê khai thuế, để sẵn sàng thích ứng khi chính sách có hiệu lực.
Thay vì lo ngại, đây là cơ hội để hộ kinh doanh chính quy hóa hoạt động, minh bạch hóa doanh thu, và từng bước phát triển bền vững hơn trong môi trường kinh doanh hiện đại.
Bluecom - Đơn vị cung cấp dịch vụ đại lý thuế hàng đầu
CÔNG TY CỔ PHẦN ỨNG DỤNG VÀ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ BLUECOM VIỆT NAM
VPGD: P810 Tòa Trung Rice City Linh Đàm, P Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội
Trụ sở: Số 01, ngõ 117 Đặng Tiến Đông, P Trung Liệt, Đống Đa, Hà Nội
Hotline: 024.39936229 - 84973282186
Email: dailythuebluecom@gmail.c